Written by London Swaminathan

Post No. 15,218

Date uploaded in London –  26 November 2025

Contact – swami_48@yahoo.com

Pictures are taken from various sources for spreading knowledge.

this is a non- commercial blog. Thanks for your great pictures.

tamilandvedas.com, swamiindology.blogspot.com

xxxx  

Part 28

Thos who visited shiva temples would have noticed many gods and goddesses around the main shrine/garbhagriha/sanctum sanctorum. Around the sanctum on its outer wall, are usually enshrined in specially formed niches the image of Dakshinamurti / Dakshinamurthy on the south, Lingodbhava on the west and Brahma or Durga on the north. In the enclosing verandah round the central shrine may be installed the images of 63 Nayanmars /Saiva saints and Lingas

Dakshinamurthy

Agamas mention twenty five sportive forms/leela murtis of shiva. Most of which are usually met with in South Indian temples. Dakshinamurti is one of the important forms. Shiva is shown engaged in yoga or philosophic contemplation. He is always conceived to be a youthful teacher, seated beneath a banyan tree, teaching saints and removing their doubts by his very silence. The general posture of the images of Dakshinamurti show him with his right leg bent vertically at knee and placed on the body of dark demon Apasmara and the left leg bent across so as to rest upon his right thigh. He has a calm countenance, indicative of perfect peace within. His matted locks are either dishevelled or are formed into a Jataamakuta tied together by a serpent. The body is besmeared with ashes and all the usual ornaments of shiva decorate him. The sages Narada, Jamadagni, Vasistha and Bhrigu sit at his feet on the right side, receiving instruction, while Bharadwaja, Saunaka, Agastya and Bhargava sit on the left.

The Nandhi, bull vehicle of the god, the denizens of the forest Kinnaras and other demigods are also seen on the Kailasa mountain on which the god is seated. His right fore arm points the Jnana Mudra—the pose conveying philosophical knowledge—and the back arm holds the rosary or the serpent. The left forearm shows the boon conferring- Varada—attitude or is sometimes freely attached, the back of the palm resting either case on the left knee. Some illustrations show a book in the place of the Varada posture. The remaining hand on the left side holds the fire pot or kettle drum or deer or the rosary.

Veena Dakshinamurti / Dakshinamurthy

When Dakshinamuurti holds lute/ veenaa in his fore arms and changes the posture of his left leg—apparently to keep the veenaa in position—he is called Veenaadhaara Dakshinamurti.

Jnaana muurti is another form of the same god in which the symbol Jnana Mudra of the right forearm is raised close to the heart with the palm of the god turned inwards. The name Yogamurti or Yoga Dakshinamurti is applied when the legs crossing each other from the root of the thigh are held in position by the left Yogapatta, passing round the waist and the fore legs, a little below the knee. The front arms in this case are stretched out and rest freely on the knees, while the back arms hold the rosary and water pot. The symbols may change and hold antelope or book.

This is the pose which lord shiva took after the Daksha Yajna episode where his wife burnt herself in the Yaga Kunda of Daksha.

Dakshina means South; Dakshinamurti means South Facing God.

****

சங்க இலக்கியத்தில் தட்சிணாமூர்த்தி

ஆலமர் கடவுள் – புறநானூறு 198;

ஆலமர் செல்வன் – சிறுபாணாற்றுப்படை 97;

கலித்தொகை 81;

ஆலமுற்றம் -சிவன் இருக்கும் இடம்- அகநானூறு 181.

****

கல்லாலின் புடையமர்ந்து நான்மறை ஆறு அங்கம் முதற் கற்ற கேள்வி

வல்லார்கள் நால்வருக்கும் வாக்கிறந்த பூரணமாய் மறைக்கு அப்பாலாய்

எல்லாமாய் அல்லதுமாய் இருந்தனை இருந்தபடி இருந்து காட்டிச்

சொல்லாமல் சொன்னவரை நினையாமல் நினைந்து பவத் தொடக்கை வெல்வாம்.-(திருவிளையாடற் புராணம் – பாடல் – 13)

பொருள்

கல்லால மரத்தின் (ஆலமரம்) கீழ் இருந்து, நான்மறை, ஆறுஅங்கம் முதலானவற்றை கற்றுணர்ந்த கேட்டலில் வல்லுநர்கள் ஆகிய சநகர் முதலிய நான்கு முனிவர்கட்கும், வாக்கியலைக் கடந்த நிறைவாயும், வேதங்கட்கு அப்பாற்பட்டதாயும், எல்லாமாயும் அவற்றுள் ஒன்றும் அல்லதுமாயும் உள்ளதன் உண்மையை உள்ளபடி இருந்து காண்பித்து குறிப்பாலுணர்த்திய தட்சிணாமூர்த்தியை இடையறாமல் நினைந்து பிறவிக் கட்டாகிய பகையை வெல்வாம்.

கற்றுணர்ந்த, கேள்வி வல்லார்கள் நால்வருக்கும் (1.சனகர், 2.சனந்தனர், 3.சனாதனர், 4.சன்ற்குமாரர்) .

****

ஆதி சங்கரரின் சீடரின் தட்சிணாமூர்த்தி ஸ்லோகம்

மௌன வ்யாக்யா ப்ரகடித பரப்ரஹ்ம தத்வம் யுவானம்

வர்ஷிஷ்டாந்தேவ ஸத்ரிஷிகணைராவ்ருதம் ப்ரஹ்மநிஷ்டை:

ஆசார்யேந்த்ரம் கரகலித சின்முத்ரமானந்த ரூபம்

ஸ்வாத்மாராமம் முதித வதனம் தக்ஷிணாமூர்த்திமீடே |

பொருள்

மெளனமாக இருந்து அழகான இளைஞன் ரூபத்தில் வயதான முனிவர்களுக்கு (அத்வைத ) தத்துவத்தை விளக்கும் தட்சிணாமூர்த்தியை நான் போற்று கிறேன் . குருக்களுக்கெல்லாம் ராஜாவாக விளங்கும் அவர் கைகளினாலேயே சின் முத்திரை மூலம் ஜீவாத்மாவும் பரமாத்மாவும் ஒன்று என்று விளக்குகிறார் அவர் ஆனந்த ஸ்வரூபி; வசீகரத் தோற்றமுடையவர்; ஆன்மஞானத்தில் திளைப்பவர்.

***

சிவன் கோவில்களில் சிவன் சந்நிதியைச் சுற்றியுள்ள பிரகாரத்தில் தென் பகுதியில் தெற்கு திசையை நோக்கிய வண்ணம் மவுன ஸ்வரூபத்தில் முனிவர்களுக்கு ஞான உபதேசம்  செய்யும் கோலம் இது. ஆலமரத்தின் கீழ் அவர் அமர்ந்து இருப்பதால் அவருக்கு ஆலமர் செல்வன் என்ற பெயரைச் சங்கப்புலவர்கள் பயன்படுத்துகின்றனர் .

தட்சிண என்ற ஸம்ஸ்க்ருதச் சொல்லுக்கு தென் திசை என்று பொருள். ஆகவே இவர் தட்சிணாமூர்த்தி. நான்கு கைகளில் அவர் வைத்திருக்கும் பொருட்கள் ஆங்காங்கே உள்ள சிலைகளில் மாறுபடும். பொதுவான அம்ஸங்கள் – ரிஷி முனிவர்களுக்கு மவுன உபதேசம். காலடியில் கீழ் அபஸ்மாரன் என்ற அறியாமை அரக்கனை மிதித்து துவம்சம் செய்யும் வடிவம்.

வீணா தட்சிணாமூர்த்தி

இதனால் இவரைத்  தியானிப்பவருக்கும்  அறியாமை அகன்று ஆன்ம ஞானம் பிறக்கும்.  கைகளில் வீணையை வைத்திருக்கும் வடிவம் வீணா தட்சிணாமூர்த்தி இவைதவிர யோக தட்சிணாமூர்த்தி, ஞான தட்சிணாமூர்த்தி வடிவங்களும் கோவில்களில் காணப்படுகின்றன.

இது சிவனின் லீலாமுர்த்திகள் இருபத்தைந்தில், ஞானத்தையும், யோகத்தையும் உபதேசிக்கும் முர்த்தி.

வெட்டுவான் கோயிலில் மிருதங்க தட்சிணாமுர்த்தியாக காட்சி  தருகிறார். சோழர்களின் கோயிலான கொடும்பாளுர், துறையூர் ஆகிய இடங்களில் அரிய கலைப்படைப்பாக இடம் பெற்றுள்ளது.

***

நான்கு கைகளில் உள்ளவை என்ன ?

வலது காலைத் தொங்கவிட்டும் இடது காலை வலது காலின் மீது அமர்த்தியவாறும் இருக்கும். தொங்கவிடப்பட்ட வலது கால் அபஸ்மாரன் அல்லது முயலகன் மீதிருக்கும். முன்று கண்களையும், (நெற்றிக்கண்) நான்கு கரங்களையும், பெற்றிருப்பார். முன் வலது கை ஞான முத்திரையினையும், இடது கை வரத முத்திரையினையும் காட்டும் (முன் கை முழங்காலின் மீது வைத்து நீட்டியவாறு அமைந்திருக்கும்), பின் வலது கை அக்கமாலையும், பின் இடது கை அக்னியும் அல்லது சர்பமும் தரித்திருக்கும். தலையில் சடாமுடி தரித்திருக்கும் சகலாபரணங்களும் அணிவிக்கப்பட்டிருக்கும் மார்பில் திருநீறு பூசியிருப்பார். யக்ஞோபவீதம் அணிந்திருப்பார் நாரதர் ஜமதக்னி, வசிஷ்டர், பிருகு, பரத்வாஜர், சனகர் ,அகஸ்த்தியர் முதலியோர்  சூழ்ந்திருப்பார்கள்

தட்சிணாமூர்த்தி படிமம் பலவித விலங்கினங்கள், ஊர்வனவைகள், ரிஷிகள், சித்தர்கள், வித்யாதரர்கள், பூதகணங்கள், கின்னரர்கள் ஆகியோர் சூழ அமைந்திருக்கும்.

அவரது ஒரு மேல் கையில் ஒரு ருத்திராட்ச மாலையையும் / ஒரு பாம்பையும் பிடித்துள்ளார். அவரது மற்றொரு மேல் கையில் நெருப்பை கொண்டுள்ளார். அவருடைய கீழ் இடது கையில் ஓலைச்சுவடி வைத்துள்ளார், கீழ் வலது கையில் ஞான முத்திரையையும் காட்டுகிறார்.

ஞான தட்சிணாமூர்த்தி, யோக தட்சிணாமூர்த்தி,  வீணாதர தட்சிணாமூர்த்தி முதலிய வடிவங்களில் சில மாறுதல்களைக் காணலாம்

முன்கதைச் சுருக்கம்

தட்சன் நடத்திய யாகத்தில் சிவன் அவமதிக்கப்பட்டதால் சிவனின் மனைவியும் தட்சனின் புதல்வியான தாட்சாயணி தீக்குளிக்கிறாள்; கோபம் கொண்ட சிவன் தட்சனை அழிக்கிறார். இமயம் சென்று ஆலமரத்தினடியில் யோக நிலையில், யோக தட்சிணாமுர்த்தி வடிவில் சிவன் அமைதி பெறுகிறார்.

— SUBHAM —

TAGS—தட்சிணாமுர்த்தி, அபஸ்மாரன், முயலகன், ஆலமர் செல்வன், வீணா , யோக , தெற்கு திசை, சிவன் கோவில், Dakshinamurti, Veena, Yoga